Sektor Transportu, Spedycji i Logistyki (TSL) przeszło przez istotne przekształcenia, odzwierciedlając dynamiczną ewolucję całej branży. Nowe regulacje oraz kierunki rozwoju, wprowadzone w 2023 roku, silniej podkreśliły dynamiczny charakter sektora. Jakie wyzwania i szanse przyniesie rok 2024 z perspektywy prawa?
Główne zmiany prawne dotyczące sektora TSL w 2023 roku
W 2023 roku sektor TSL zmierzył się z istotnymi zmianami prawowymi, które miały wpływ na jego funkcjonowanie. Przede wszystkim warto zauważyć nowe regulacje związane z Pakietem Mobilności. Od 19 sierpnia 2023 roku zaktualizowano zasady rozliczania wynagrodzeń polskich kierowców pracujących za granicą w UE. Nowe przepisy skupiły się także na wymogu korzystania z najnowszej generacji tachografów cyfrowych, składaniu oświadczeń o liczbie zatrudnionych kierowców przez firmy, oraz zmianach ilości miejsc postojowych w bazie eksploatacyjnej.
Rada UE zatwierdziła również nowe przepisy zmieniające dyrektywę z 2010 roku, dotyczącą wdrożenia inteligentnych systemów transportowych. Aktualizacja ta, wprowadzona w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, ma na celu przyspieszenie transformacji cyfrowej, poprawę efektywności mobilności oraz ograniczenie emisji CO2. Ustawa o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym z lipca 2023 roku zmieniła sposób obliczania podstawy do opodatkowania, umożliwiając kierowcom pomniejszenie podstawy o kwotę 20 euro za każdy dzień pracy. Pojawiła się także opcja zwrotu kosztów noclegu przy wykorzystaniu odpoczynku tygodniowego w hotelu.
Warto zauważyć, że w 2023 roku w ustawie o delegowaniu kierowców pojawił się zapis dotyczący ujednolicenia diety kierowców do jednej stawki we wszystkich krajach, obecnie wynoszącej 60 euro za dzień. Minimalna stawka godzinowa dwukrotnie wzrosła, pierwszy raz od 1 stycznia 2023 roku do 22,80 zł, a drugi raz od 1 lipca 2023 roku do 23,50 zł brutto.
Zmiany w transporcie w 2023 roku obejmowały zakaz wyprzedzania dla ciężarówek na jezdniach z więcej niż dwoma pasami w jednym kierunku oraz zniesienie opłat na autostradach dla pojazdów do 3,5 tony oraz motocykli. Nastąpiła także druga podwyżka składki OC, a w wielu krajach wprowadzono wakacyjne zakazy jazdy dla ciężarówek. Polskie pojazdy musiały opuścić Białoruś, dotyczyło to przyczep, naczep, samochodów ciężarowych oraz ciągników.
Nowością było wprowadzenie 12 września 2023 roku Border Target Operating Model (TOM) dotyczące zasad importu towarów do Wielkiej Brytanii. Strefa Ultra Niskiej Emisji (ULEZ) została rozszerzona na wszystkie dzielnice Londynu, a opłaty kary ULEZ i Congestion Charge wzrosły z 160 do 180 funtów.
Przewidywane zmiany prawne na 2024 rok
W nadchodzącym roku pojawiają się kluczowe zmiany, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie sektora TSL w 2024 roku. Jedną z nich jest planowane wprowadzenie e-CMR, czyli elektronicznego listu przewozowego, co poprawi zarządzanie łańcuchem dostaw. Pełne wdrożenie tej technologii planowane jest po zakończeniu prac nad unijną platformą e-FTI, również w 2024 roku.
Od 31 stycznia 2024 roku przewiduje się kolejne zmiany dotyczące Border Target Operating Model, obejmujące wprowadzenie świadectw zdrowia przy przywozie produktów z UE. Inne ważne daty to 30 kwietnia 2024 roku, kiedy planowane jest wprowadzenie opartych na dokumentacji i ryzyku identyfikacyjnych kontroli produktów zwierzęcych, roślin, produktów roślinnych i żywności niepochodzącej od zwierząt z UE.
Rok 2024 może przynieść również zmiany w Pakiecie Mobilności. Zgodnie z opinią Rzecznika Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kontrowersyjny przepis nakazujący powrót pojazdów co 8 tygodni do państwa siedziby przewoźnika prawdopodobnie zostanie uchylony wyrokiem Trybunału. Decyzja ta może znacząco wpłynąć na organizację pracy firm z sektora TSL, eliminując narzucone ograniczenia czasowe.
Od stycznia 2024 roku planowany jest wzrost minimalnego wynagrodzenia, co ponownie wpłynie na zwiększenie kosztów operacyjnych firm z sektora TSL. Ciekawostką jest również prognoza rozpoczęcia pilotażu cyfrowego euro w 2024 roku przez Bank Centralny, co może wprowadzić innowacje z obszaru finansowego do działalności branży TSL.
Przewidywana kondycja branży TSL w 2024 roku
Międzynarodowy Fundusz Walutowy obniżył prognozę globalnego wzrostu do 2,9%, utrzymując jednocześnie wzrost na poziomie 3% dla roku bieżącego. Niemniej jednak prognozy na 2024 rok sugerują poprawę koniunktury w sektorze TSL. Światowy handel towarami, mimo trudności w bieżącym roku, ma odbić się nadchodzącym okresie, podnosząc wskaźniki wzrostowe do poziomu 3,3%. W Polsce, wzrost gospodarczy i prognozy dotyczące handlu sprzyjają pozytywnym nastrojom w transporcie oraz gospodarce magazynowej.
Warto jednak pamiętać, że na globalną gospodarkę i sektor TSL wpływają czynniki zewnętrzne, takie jak konflikty geopolityczne. Dlatego ważne jest monitorowanie tych wydarzeń, aby dostosować strategie i plany działania do zmieniającego się otoczenia. Kluczową rolę w adaptacji do tych zmian odgrywają wyspecjalizowane kancelarie prawne, które oferują pełne wsparcie przedsiębiorstwom z sektora TSL.